W wyroku z dnia 15 czerwca 2023 r. w sprawie C 287/22 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdził, że „art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13 w związku z zasadą skuteczności należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie orzecznictwu krajowemu, zgodnie z którym sąd krajowy może oddalić złożony przez konsumenta wniosek o zastosowanie środków tymczasowych mających na celu zawieszenie, w oczekiwaniu na ostateczne rozstrzygnięcie w przedmiocie unieważnienia zawartej przez tego konsumenta umowy kredytu ze względu na to, że owa umowa kredytu zawiera nieuczciwe warunki, spłaty rat miesięcznych należnych na podstawie wspomnianej umowy kredytu, w sytuacji gdy zastosowanie takich środków tymczasowych jest konieczne dla zapewnienia pełnej skuteczności tego orzeczenia”.
Co powyższe oznacza?
W praktyce chodzi tu o kwestię wniosku kredytobiorcy o udzielenie zabezpieczenia powództwa w przedmiocie ustalenia nieważności umowy kredytu frankowego poprzez zezwolenie kredytobiorcy na wstrzymanie się z płatnością dalszych rat kredytu do czasu rozstrzygnięcia sporu przez sąd, a z drugiej strony poprzez zakazanie bankowi wypowiadania umowy kredytu lub podejmowania innych negatywnych dla kredytobiorcy działań (np. zgłaszania zaległości w spłacie rat do BIK) w związku ze wstrzymaniem płatności rat.
Dotychczasowe doświadczenia procesowe pokazywały, że sądu niechętnie udzielały ww. zabezpieczeń, jednak wydanie ww. wyroku TSUE istotnie zmieniło zapatrywanie na tę kwestię.
Nasza kancelaria konsekwentnie we wszystkich sprawach, gdzie występowały ku temu przesłanki, składała i składa wraz z pozwami wnioski o udzielenie zabezpieczenia powództwa poprzez zawieszenie spłaty rat, jednak tylko w niewielkiej liczbie spraw zabezpieczenie takie udawało się uzyskać.
Podkreślić należy, że TSUE w ww. wyroku zaznaczył, że „potrzeba zarządzenia takiego środka może ujawnić się między innymi wówczas, gdy istnieje ryzyko, że przez cały czas trwania postępowania sądowego, który może okazać się znacząco długi, konsument będzie płacić raty w kwocie wyższej niż ta, która byłaby faktycznie należna, gdyby zakwestionowany warunek został usunięty (zob. podobnie postanowienie z dnia 26 października 2016 r., Fernández Oliva i in., od C 568/14 do C 570/14, EU:C:2016:828, pkt 34–36)”.
Powyższe zarazem oznacza, iż udzielenie przez sąd zabezpieczenia polegającego na wstrzymaniu spłaty rat kredytu powinno w szczególności mieć miejsce w sytuacji, gdy kredytobiorca domagający się uznania umowy za nieważną do czasu wystąpienia z wnioskiem o udzielenie takiego zabezpieczenia dokonał na rzecz banku spłat kredytu w kwocie przewyższającej otrzymany z banku kapitał kredytu.
Ostatecznie należy wskazać, że omawiane orzeczenie TSUE już spowodowało zauważalną zmianę krajowego orzecznictwa, gdyż w praktyce naszej kancelarii udaje się uzyskiwać na rzecz kredytobiorców przedmiotowe zabezpieczenia dużo częściej i to nawet przed sądami gdańskimi, które dotychczas niemal bezwzględnie i niezmiennie takiej ochrony kredytobiorcom odmawiały. Powyższe zdawało się wręcz kuriozalne, gdyż jednocześnie wszystkie dotychczasowe prawomocnie zakończone sprawy kredytów frankowych prowadzone przez naszą kancelarię skutkowały nieważnością umów i obowiązkiem zwrotu przez bank otrzymanych od kredytobiorców świadczeń.
W tym przedmiocie warto również sięgnąć do naszych wcześniejszych wpisów.
